Yüzmede Yorgunluk Çeşitleri
Yüzücülerin en büyük sorun, bahane ve öne sürdükleri sebeplerin başında yorgunluk gelir. Peki yorgunluk sadece bir bahane midir ? Yüzücü gerçekten yorgun olabilir mi ? Eğer yorgun ise sadece bir sebepten midir ? Yoksa bir kaç sebebi var mıdır ? Genel anlamda bir tanım yapmak aslında zordur. Kişinin günlük aktivelerine başlamak için kendinde yeterli gücü, enerjiyi bulamaması yada rutin aktivitelerinin bitiminde tükenmişlik hissinin gelişmesi durumudur. Yorgunluk sübjektif, kişinin algılanması ile ilgili bir yakınmadır. Bu sebeple kişisel farklılıklar gösterebilir.
Yüzmede yorgunluğu 4 basamakta inceleyebiliriz.
- Kas iskelet sistemi yorgunluğu
- Fizyolojik yorgunluk
- Metabolik yorgunluk
- Psikolojik – Mental yorgunluk
Kas İskelet Sistemi Yorgunluğu
Sporcularda bu tarz yorgunluklarda ortaya çıkan belirtiler ve tepkiler, PNS( periferik nöral sistem) in kısa süreli şiddetli ve yoğun kuvvet antrenman birimlerinde veya uzun süren( steady state) birimlerinde ortaya çıkar. Şöyle açıklanabilir her hangi bir metabolik yorgunluk oluşmadan bölgesel güç kaybının uygulanmadığında azalma.
Kaslarda kasılma, Kaslarda gerginlik, Eklemlerde sıvı azalması, Kaslarda atrofi, Eklem hassasiyeti gibi belirtiler ile ortaya çıkar. Sporcular bu noktada antrenman öncesi ve sonrası streching yapmalı, beslenmesine dikkat etmeli, ergojenik yardımlar ile desteklemeli.Fakat her yazımızda belirttiğimiz gibi bu tarz ergojenik yardımlar belli yaşlarda Doktor -antrenör – beslenme uzmanı tavsiyesi ve yönlendirilmesi ile kullanılmalıdır.
Fizyolojik Yorgunluk
Sporcularda bu tarz yorgunluklarda ortaya çıkan belirtiler ve tepkiler,
- Kalp
- Kan
- MaxVo2
- Aerobik kapasite
- Laktik asit oranının artması
Krampların ortaya çıkması ile belirtiler gözle görülebildiği gibi görülmeyen kısımlar içinde testler istenilebilir. Örneğin Kan değerleri için dönem dönem kan tahlilleri yaptırılarak değerler takip edilir. Kan değerlerinde belirli bir düşüş görülüyorsa o bölgeye yönelik beslenmeler ve takviyeler ile değerler yükseltilebilir. Tabi ki ilk etap da bu takviyeleri besin yolu ile alınması en doğal ve kaliteli seçenektir.
Metabolik Yorgunluk
Sporcularda bu tarz yorgunluklarda ortaya çıkan belirtiler ve tepkiler ; Belirli bir gün veya period dahilinde 1 saatten fazla süren antrenmanlar ve müsabakadan sonucunda oluşabilen bir yorgunluk türüdür, yetersiz beslenme ve sıvı alımı stratejileri uygulanmadığında kümülatif olabilir, sonucunda sporcunun normal durumundan daha önce yorulması ile sonuçlanır. Genellikle mineral, vitamin, horman ve enzimlerin eksikliğinden kaynaklanan yorgunluk çeşididir. Sporcu da şiddetli yorgunluk, halsizlik, isteksizlik söz konusudur. Çeşitli vitamin ve mineral takviyeleri ( sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum ) ile sporcu toparlanabilir Bu tarz destekler Doktor -antrenör – beslenme uzmanı tavsiyesi ve yönlendirilmesi ile kullanılmalıdır.
Psikolojik – Mental Yorgunluk
Yorgunluğun en büyük sebeplerinin başında gelir kişi mental olarak devamlı suretle kendi kendini aşağı çeker. Özellikle egzersize katılan kaslardan gelen sinyaller sporcunun eforu devam ettirebilme güdüsünü olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Negatif düşünceler sporcunun antrenman yapamayacağına, yarışamayacağına ve zaten kaybettiği yönünde geri bildirimler ile devamlı surette sporcunun düşük kalmasına ve atağa kalkmasını engeller.
Yukarıda anlattığımız 3 sistemin bozulması da sporcunun sinir sistemini alt üst etmek için yeterlidir. Sinir sistemini kuvvetli tutabilmek için besinsel anlamda bol bol Omega 3, omega 6, balık, badem, fındık, fıstık, zeytinyağı alımı yapılabilir.
Sporcu psikolojisini yukarıda tutabilmek için zihinsel anlamda yaptığı iş için vakit kaybetmeden Harakete Geçmeli -ısrarcı olmalı ve yaptığı iş üzerine odaklı olmalıdır.
Unutmayalım ki yorgunluk yaşa, cinsiyete yaptığınız işin kalitesine göre farklılık gösterebilir. Antrenörler olarak sporcunun antrenman planlamasını iyi yapmak ve yönlendirme konusunda bilinçli olmalıyız. Küçük yaştaki sporcularımızı gereksiz yükün altına sokarak ( Antrenmanın şiddeti, süresi, kapsamı ) fizyolojik, psikolojik, metabolik, kas iskelet sisteminin gelişimini olumsuz yönde etkilemesine sebep olabiliriz. Yorgun şekilde yaptırılan antrenmanların faydasından çok zararı vardır. Aksi taktirde yoğun programlarda aşırı yorulan sporcular spor yaralanmalarına tabi kalabilir.
